شاید برای همه ما اتفاق افتاده باشد که هر روز توسط تبلیغات در رسانه های اجتماعی، تلویزیون، ایمیل و … وعدههایی از قبیل «در ۷ روز شکمی صاف داشته باشید» یا «10 کیلو کاهش وزن در یک هفته» و … را شنیده باشیم.
هرچند که از دست دادن چربی اضافی بدن می تواند سلامت کلی افراد را بهبود بخشد که تنها از طریق روش های کاهش وزن ایمن و پایدار به دست آید ولی با این حال، استفاده از روشهای کاهش وزن ناسالم، تمرکز صرف بر کاهش چربی کوتاهمدت و مشغول شدن بیش از حد به وزن میتواند مشکلساز باشد و بر سلامت جسمی و روانی شما تأثیر بگذارد.
این مقاله توضیح میدهد که چرا نباید روی کاهش وزن در چند روز یا یک هفته تمرکز کنید و به جای آن باید کاهش وزن طولانیمدت را با محوریت رژیم غذایی و سبک زندگی سالم و پایدار هدف قرار دهید که در ادامه می خوانید.
کاهش وزن کوتاه مدت ممکن است، اما نباید تمرکز اصلی شما باشد
احتمالاً شما از دوستان و عزیزان خود را شنیده اید که می گویند می خواهند چند کیلو وزن برای یک رویداد خاص مانند عروسی، تعطیلات یا جشن تولد و … کم کنند. بنابراین در تلاش برای کاهش وزن سریع، بسیاری از مردم به رژیمهای غذایی مد روز، پاکسازی با آب میوه، برنامههای «سمزدایی» با کالری بسیار کم و … روی میآورند.
اگرچه کاهش وزن قابل توجهی در یک یا دو هفته امکان پذیر است، اما این یک هدف سالم یا چیزی نیست که باید برای آن تلاش کنید. به عنوان مثال، اگر تا به حال دچار آنفولانزای معده یا بیماری دیگری شده اید که باعث اسهال، استفراغ یا بی اشتهایی می شود، احتمالاً در مدت کوتاهی مقدار قابل توجهی وزن از دست خواهید داد که این ممکن است به دلیل از دست دادن مایعات و خوردن کالری بسیار کم باشد.
به همین ترتیب، اگر کالری را به شدت محدود کنید و بیش از حد ورزش کنید، به سرعت وزن کم خواهید کرد حتی در عرض یک هفته. با این حال، این روش کاهش وزن، سالم، پایدار یا ایمن نیست. به علاوه، در حالی که این تمرینها ممکن است منجر به کاهش وزن کوتاهمدت شود، احتمالاً پس از بازگشت به عادات قبلی خود، وزن از دست رفته به سرعت برمی گردد.
بهتر است به جای تمرکز بر اینگونه روش ها، تمرکز شما بر روی روشهای ایمن و پایدار باشد که باعث کاهش وزن در مدت زمان طولانیتری میشود. با انتخاب رژیم غذایی و سبک زندگی سالم که بر اساس نیازها، اهداف، ترجیحات و سبک زندگی خاص خود انتخاب می کنید، شانس بسیار بیشتری برای رسیدن به وزن بدن سالم دارید.
کاهش وزن سریع ممکن است باعث شود وزن بیشتری عضله و آب از دست بدهید
مطالعات نشان میدهد که کاهش وزن سریع در مقایسه با روشهای کاهش وزن آهستهتر، عموماً با کاهش وزن بیشتر ماهیچهها و آب همراه است. در یک مطالعه کوچک روی 42 فرد مبتلا به اضافه وزن، یک گروه 5 درصد از وزن بدن خود را طی 5 هفته از طریق کسری روزانه 1000 تا 1500 کالری از دست دادند، در حالی که گروهی دیگر 5 درصد از وزن بدن خود را طی 15 هفته با 500 کالری کاهش دادند.
در پایان مطالعه، افرادی که در گروه کاهش وزن سریع بودند، چربی بدن، توده عضلانی بیشتر و وزن آب بیشتری را در مقایسه با گروه کاهش وزن آهسته از دست دادند.
کاهش وزن خیلی سریع ممکن است بر میزان متابولیسم در حال استراحت (RMR) نیز تأثیر بگذارد که نشان دهنده میزان کالری سوزاندن شما در زمان استراحت است. در مطالعه ذکر شده قبلی، افرادی که در گروه کاهش وزن سریع بودند، کاهش بیشتری را در RMR خود در مقایسه با گروه کاهش وزن آهسته تجربه کردند.
کاهش وزن سریع ممکن است شما را وارد یک حلقه رژیم غذایی یویو کند
از آنجایی که احتمالاً هر وزنی را که از دست دادهاید با روشهای رژیم محدود به دست خواهید آورد، ممکن است بعداً وسوسه شوید که رژیم غذایی دیگری را امتحان کنید.
این می تواند منجر به الگوی کاهش وزن و به دست آوردن مجدد وزن شود که «رژیم غذایی یویو»یا دوچرخه سواری وزن نامیده می شود. این نه تنها به بدن شما آسیب وارد می کند، بلکه به طور بالقوه سلامت روان شما را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
راه هایی برای کاهش وزن سالم و پایدار
به جای تلاش برای کاهش وزن در کوتاه ترین زمان ممکن، سعی کنید از نکات زیر برای ایجاد یک برنامه کاهش وزن طولانی مدت، پایدار، شخصی و سالم استفاده کنید که عبارتند از:
اهداف و «چرای» کم کردن وزن خود را مشخص کنید: اگر می خواهید وزن کم کنید، احتمالاً چند دلیل برای این کار دارید. تمایل به داشتن احساس و ظاهر بهتر برای خود یا دیگران یک محرک رایج در کاهش وزن است. با این حال، تمایل به کاهش وزن به دلایل غیر مرتبط با ظاهر ممکن است شانس موفقیت شما را افزایش دهد.
انگیزه بیرونی زمانی است که انگیزه های اصلی شما از منابع بیرونی می آیند، مانند اینکه بخواهید در یک عروسی لاغر به نظر برسید یا به روش خاصی برای به دست آوردن محبوبیت در رسانه های اجتماعی تلاش کنید ولی محرک های درونی از درون خود شما می آیند. به عنوان مثال می خواهید عزت نفس، خلق و خوی، سلامتی و سطح انرژی خود را بهبود ببخشید.
مطالعات نشان میدهد افرادی که با عوامل بیرونی اقدام به کاهش وزن می کنند میتوانند به کاهش وزن کوتاهمدت دست یابند در حالی که افراد با انگیزه عوامل درونی در حفظ وزن طولانیمدت موفقتر هستند.
واقع بین باشید: اگر تصمیم به کاهش وزن گرفته اید، مهم است که اهداف واقع بینانه و قابل دستیابی را انتخاب کنید. به جای تعیین اهداف غیرواقعی مانند کاهش وزن 5 یا 10 کیلویی در 1 هفته، کاهش وزن آهسته و ثابت را هدف قرار دهید.
اینکه دقیقاً «آهسته و ثابت» این هدف را دنبال کنید باید همراه با ترجیحات کلی سلامتی و سبک زندگی شما و سایر عوامل بستگی داشته باشد. بنابراین نیاز است این کار را با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مانند یک متخصص تغذیه که می تواند به شما در تعیین یک هدف کاهش وزن ایمن و معقول و چگونگی رسیدن به آن کمک کند شروع کنید.
از رژیم های بیش از حد محدود کننده و کم کالری اجتناب کنید: کاهش وزن به معنای تنبیه کردن خود یا رنج کشیدن از طریق رژیمی نیست که از آن متنفر هستید. یک الگوی غذایی سالم، پایدار و تقویت کننده کاهش وزن باید مغذی و لذت بخش باشد و انرژی لازم برای داشتن بهترین احساس را به شما بدهد.
در فعالیت هایی که از آنها لذت می برید شرکت کنید: فعالیت بدنی نشانگرهای سلامت قلب را بهبود می بخشد و به افراد کمک می کند کاهش وزن خود را در طول زمان حفظ کنند. با این حال، مطمئن باشید که این بدان معنا نیست که شما باید در تمرینات روزانه و شدید شرکت کنید.
در عوض، صرفاً فعال تر بودن مانند شرکت منظم در فعالیت هایی که از آنها لذت می برید مانند پیاده روی، دوچرخه سواری شنا و … می تواند به کاهش وزن در طول زمان کمک کند و سلامت کلی را بهبود بخشد.
از افراد مناسب کمک بگیرید: کاهش وزن به ویژه نوع پایدار و طولانی مدت می تواند چالش برانگیز باشد و احساس انزوا کند. کار با یک متخصص تغذیه و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی مانند یک درمانگر ممکن است به شما کمک کند تا راحت تر به اهداف سلامتی و تندرستی خود برسید.
آنها همچنین می توانند به شما در مورد راه های ایمن و مبتنی بر شواهد برای حمایت از سلامت جسمی و روانی شما توصیه کنند. همچنین نیاز است مراقب باشید که توصیههای تغذیه یا سلامت روانی را که افراد مختلف ارائه میکنند را زیاد گوش ندهید؛ چراکه پیروی از یک برنامه کاهش وزن از سوی یک فرد فاقد صلاحیت میتواند خطرناک باشد، به خصوص اگر شامل محدودیت کالری شدید، مکملهای کاهش وزن یا تمرینات ورزشی شدید باشد.